چالوس و نوشهر

کالبدشکافی باتری‌های نوت‌بوک:

سازندگان نوت‌بوک از سه نوع متفاوت باتری برای محصولاتشان استفاده می‌کنند. هر نوع باتری نیازها و ویژگی‌های منحصر به فرد خودش را دارد و هنگامی که شما آشنایی صحیحی از این ویژگی‌ها و مشخصات داشته‌باشید، می‌توانید مشکلاتی را که در طول استفاده از یک باتری نوت‌بوک پیش می‌آید را شناسایی و تا حدودی برطرف کنید. به‌طور معول سه نوع باتری که در نوت‌بوک استفاده می‌شوند Nickel-Cadmium، Nickel-Metal Hydride، Lithium-Ion، هستند. البته تولید‌کنندگان در حال آزمایش روی باطری‌های سوختی هستند که تا زمان ارائه این مقاله در حد آزمایش و نمونه‌های آزمایشگاهی بوده و تا تولید انبوه فاصله زیادی دارند.

(Ni-Cd) Nickel-Cadmium : نیکل کادمیوم‌ها اولین نوع باطری‌هایی بودند که بصورت گسترده در نوت‌بوک‌ها استفاده می‌شدند. معنی دیگر این جمله این است که این محصول‌ها (همانند تمام محصولات نوپا و نو ظهور) مملو از مشکلات کوچک بود.  یکی از این مشکلات و احتمالاً آزاردهنده‌ترین آن‌ها اثر شارژ (یا اصطلاحاً خطای بار حافظه) است. معنی این پدیده آزار دهنده در واقع تمایل باطری  Ni-Cd به از دست دادن مقدار قابل توجهی از فضای شارژ باتری (ظرفیت باطری) است؛ بدون اینکه بطور کامل شارژشده‌باشد.

این نوع باتری‌ها انرژی مورد نیاز یک نوت‌بوک را برای مدت زمانی مشخص (به عنوان مثال دو ساعت) فراهم می‌کنند. اما پس از مدتی تنها می‌توانند سی دقیقه یا کمتر انجام دهند. برای جلوگیری از بروز خطای شارژ، باید یک باطری نیکل کادمیوم قبل از هر بار شارژ کاملاً تخلیه گردد. شارژ کردن مجدد این باطری‌ها نیز پیچیده بود. شارژ دقیق این باطری‌ها بدون استفاده از یک شارژر بسیار گران قیمت (که اغلب کاربران آن را ناشتند) باعث بوجود آمدن مشکلات زیادی همانند خطای اثر شارژ به دلیل پدیده شارژمجدد (Overcharge) می‌شد که در نهایت به کوتاه بودن عمر، این باتری‌ها  تمام شده و کاربر باید باتری خود را تعویض می‌نمود.

راه‌حل واضحی که برای این مشکل به نظر می‌رسید، استفاده از یک ‍‍‍Conditioning Charger بود. این دستگاه یک شارژر گران قسمت است  که دارای یک مدار الکتریکی هوشمند برای جلوگیری از شارژ مجدد و آسیب دیدن سلول‌های باتری است. روش کار این شارژر‌ها به این صورت است که ابتدا به صورت کامل باتری را به کمک یک جریان معکوس خالی می‌کردند و پس از انجام این مرحله باتری را مجدداً شارژ می‌کردند. غالب اوقات اغلب سلول‌های باتری تا جائی که امکان داشت بازیابی می‌شدند. اما این پروسه هر بار مدت زمان بیشتری طول می‌کشید. در کل باتری نیکل کادمیوم در شرایط ایده‌آل می‌توانند هزار بار شارژ شوند و مدت زمان نگه‌داری این انژی ذخیره شده با هربار استفاده کمتر می‌شود.

نیکل کادمیوم‌ها به گرما حساس هستند و بیشتر وقت‌ها خود به خود و بدون اینکه هیچ‌گونه استفاده‌ای از آنها شده‌باشد، خالی می‌شوند. قرار دادن یک باتری نیکل کادمیوم در یک ماشین در فصل گرما همیشه مصادف بود با تخلیه باتری که هیچ‌گونه ضمانتی نیز در مورد این باتری که انژی خود را حفظ نماید وجود نداشت.

از طرفی دیگر باطری‌های نیکل کادمیوم بعد از این که عمرشان به ایان برسد، همچنان دردسر ساز هستند. محتوای این نوع باتری‌ها ترکیبات شیمیایی سمی نیکل و کادمیوم هستند و که برای محیط زیست خطرناک بوده و سلامت انسان را نیز تهدید می‌کند. رها کردن این نوع باتری در طبیعت به شدت نفی شده و در برخی از کشور‌ها این کار مستوجب پرداخت جریمه بسیار سنگینی خواهد بود.

درست است که امروزه باتری‌های نیکل کادمیوم در نوت‌بوک ها استفاده نمی‌شوند، اما بسیاری از دستگاه‌ها مانند تلفن‌های بی‌سیم و تلفن‌های سلولی(موبایل‌ها) هستند که انرژی خود را از این باتری‌ها تامین می‌کنند. بنابراین باید با دقت دوچندانی باتری‌های فرسوده را به مراکز بازیافت مخصوص تحویل داد و از رها کردن آن‌ها در میان زباله‌های معمولی اکیداً خودداری کرد.

(Ni-MH) Nickel-Metal Hydride :

 باطری‌های Ni-NH نسل بعدی باتری‌های نوت‌بوک هستند.(البته هنوز هم کاربرد دارند.) اساساً این نوع باتری‌ها همان باتری‌های نیکل کادمیوم بدون دردسر‌های آنها هستند. باتری های نیکل متال هیدراید نسبت به مشکلات اثر شارژ کمتر حساسند و می‌توانند تعداد دفعات شارژ بیشتری داشته باشند. همچنین می‌توانند مدت زمان بیشتری انژی ذخیره شده را در خود حفظ کنند. دقیقاً مانند نیکل کادمیوم‌ها نسبت به گرما حساس هستند. در عوض محیط زیست را کمتر با مواد سمی آلوده می‌کنند. برای شارژ این نوع باتری‌ها بهتر است چرخه شارژ-دشارژ را کامل کنید. یعنی پس از هربار شارژ بگذارید باتری کاملاً تخلیه شود، سپس مجدداً آن را شارژ کنید.

(Li-ion) Lithium Ion : رایج‌ترین نوع باطری که امروزه استفاده می‌شود، لیتیوم یون است. باتری‌های لیتیوم یون بسیار قوی هستند و در برابر خطای اثر شارژ کاملاً مصون هستند. در نهایت مقایسه با باتری‌های نیکل متال هیدراید در یک بار شارژ دو برابر انرژی را بیشتر نگهداری می‌کنند. اما متاسفانه در مقایسه با همان نوع باتری‌ها تعداد دفعه‌های شارژ کمتری دارند. آنچه کاربران را خوشحال می‌کند، مدت زمان نگهداری انرژی توسط باتری های لیتیوم یون است که در مقایسه با نیکل متال هیدراید بسیار بیشتر است.

حقیقت تلخی که در مورد این نوع باتری‌ها وجود دارد این است که اگر این باتری‌ها بیش از اندازه ظرفیت شارژ شوند، قطعاً منفجر خواهند شد. بنابراین تمام دستگاه‌هایی که از این نوع باتری به عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می‌کنند، مجهز به یک مدار الکتریکی برای جلوگیری از پدیده شارژ سربار و در نهایت انفجار باتری هستند. این باتری‌ها تنها در دستگاه‌هایی کاربرد دارند که برای این نوع باطری‌ها طراحی شده‌باشند و به این دلیل نمی‌توانند به عنوان باتری جایگزین برای انواع دیگر باتری‌ها استفاده شوند.

دیگر منابع تغذیه مورد استفاده: در ادامه تلاش‌های مستمر برای ارتقاء وضعیت باتری‌ها، دانشمندان به یافته‌های جدیدی دست پیدا کرده‌اند.

یکی از این دستاوردها نوعی باتری موسوم به باتری هوشمتد است. این باتری در زمان استفاده مشخص می‌کند که چه زمانی نیاز به شارژ شدن دارد یا باید با یک باتری نو جایگزین شود.

تولیدکنندگان همواره به دنبال پیدا کردن منابع ذخیره‌سازی انرژی قابل اعتمادی هستند که مشکلات باتری‌های امروزی را نداشته و به عنوان جایگزین فناوری‌های امروزی معرفی شوند. یکی دیگر از فناوری های امید‌بخش در این زمینه استفاده از سلول‌های سوختی است. فناوری ساخت در این نوع باتری‌ها بسیار پیچیده است. به‌طور خلاصه سلول‌های سوختی نیروی الکتریکی را در نتجه یک واکنش شیمیایی بین هیدروژن و اکسیژن تولید می‌کنند. علاوه بر سبز بودن این فناوری (مضر نبودن برای سلامت انسان و محیط زیست)، برآورد اولیه از میزان شارژ این باتری‌ها حاکی از آن است که یک نمونه کوچک از آنها می‌توانند نیروی لازم برای یک نوت‌بوک را به مدت چهل ساعت فراهم کنند. این فناوری بسیار نوپا است و ممکن است مدت زیادی طول بکشد که نمونه‌هایی از آنها را در فروشگاه‌ها ببینیم.

مراقبت و نگهداری ار باتری: در مورد نگهداری و مراقبت ار باتری‌ها موارد زیادی را باید رعایت کرد

• همیشه باتری‌ها را در یک محل خنک نگهداری کنید. البته یک فریزر یک شرایط ایده‌آل برای نگهداری باطری است. اما شبکه‌بندی های فلزی، مواد غذایی و خصوصا رطوبت موجود این ایده را غیر عملی می‌کند.
• وضعیت باطری‌های نیکل کادمیوم و نیکل متال هیدراید با توجه به شرایط شارژ و حتی نوع شارژر شما تغییر می‌کند. نحوه‌ی شارژ صحیح عمر باتری را بیشتر می‌کند.
• محل اتصال الکتریکی باتری‌ها را همیشه تمیز نگه‌دارید. برای اینکار تنها از کمی الکل و یک پارچه تمیز و خشک استفاده کنید. هرگز برای تمیز کردن از حلال‌های شیمیایی یا مواد دارای بنزین استفاده نکنید.
• هرگز از باتری که دارای ترک یا شکستگی در بدنه خود هستند استفاده نکنید. این کار می‌تواند زیان‌های جبران ناپذیری به دستگاه نوت‌بوک وارد کند.
• همیشه باتری‌های کهنه خود را با باتری‌های نو و سالم جایگزین کنید.

 

کلمات کلیدی : نوت‏بوک، باتری، Ni-Cd، Nickel-Cadmium، Ni-MH، Nickel-Metal Hydride، Li-ion، Lithium Ion